Lokalizacja:
Sandomierz, ul. Zamkowa 12, gmina Sandomierz, powiat sandomierski, woj. świętokrzyskie GPS: 50.675874°N, 21.747420°E

Internet: www.zamek-sandomierz.pl

Historia zamku (wg tablicy informacyjnej).

W XI w. na wzgórzu oblanym wodami Wisły został usytuowany drewniany zamek grodowy.

W 1138 r. na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego Sandomierz stał się stolicą księstwa dzielnicowego a zamek awansował na stałą rezydencję książęcą zamieszkiwaną m.in. przez Henryka Sandomierskiego, Kazimierza Sprawiedliwego, Leszka Białego, Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego, oraz kobiety z kręgu sandomierskich Piastów: Helenę, Grzymisławę, Salomee, Kingę i Gryfinę.

W 1260 r. w wyniku najazdu tatarskiego na Sandomierz zamek został zniszczony, a schroniona w nim ludność wymordowana.

W XIV w. król Kazimierz Wielki odbudował zamek jako obronną gotycką budowlę z murem i bramą ze zbrojownią. Zamek stał się siedzibą królewskich starostów, goszczącą dość często władców Polski. Zatrzymywali się tutaj podróżujący królowie z dworem, kancelarią i dostojnikami państwowymi.

W XV w. za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka wzniesiona została baszta południowa tzw. „kurza noga", obecnie najstarsza część zamku.

W XVI w. Zygmunt I Stary rozpoczął przebudowę gotyckiego zamku w renesansową rezydencję. Pracami kierował niemiecki architekt Benedykt zwany Sandomierzaninem. Średniowieczny budynek stanowił skrzydło południowe przebudowanego zamku, wzniesiono skrzydło wschodnie i rozpoczęto budowę skrzydła zachodniego.

W latach 1564-1565 za panowania Zygmunta II Augusta prace kontynuował rzeźbiarz i architekt Santi Gucci. Wtedy ostatecznie ukształtowano czworobok renesansowego zamku przedłużając skrzydło zachodnie zakończone narożną wieżą i łącząc mur północny z wieżą bramną. Zamek został siedzibą starostów grodowych. Tutaj odbywały się sądy ziemskie, grodzkie oraz sąd wyższy prawa magdeburskiego.

W 1656 r. w czasie „potopu" wycofujące się wojska szwedzkie wysadziły zamek niszcząc skrzydła wschodnie i południowe. Najmniej ucierpiało skrzydło zachodnie, które w latach 1680 - 1688 za panowania Jana III Sobieskiego zostało przebudowane w wolno stojący budynek typu pałacowego, który w zasadniczym zrębie przetrwał do dzisiaj.

W XVII-XVIII zamek będący siedzibą starostów sandomierskich, stał się budynkiem użyteczności publicznej: urzędem, sądem, więzieniem oraz gospodarczym centrum klucza stanowiącego uposażenie starosty.

W 1768 r. w czasie konfederacji barskiej zamek został zniszczony przez kwaterujące w nim wojska rosyjskie.

W 1795 r. po III rozbiorze Polski zamek został odrestaurowany przez Austriaków i umieszczono w nim sąd kryminalny i więzienie.

W XIX w. zamek nadal pełnił funkcje sądowniczo-więzienne. W Królestwie Polskim mieścił się tu sąd poprawczy i więzienie rosyjskie.

W 1844 r. przebudowano elewację wschodnią w stylu klasycystycznym, zmieniono klatkę schodową a w mur północny wstawi ono budynek dla personelu więziennego.

Do 1959 r. zamek nieprzerwanie funkcjonował jako więzienie.

W latach 60. XX w. rozpoczęto na zamku prace badawcze, konserwatorskie i remontowe.

W1986 r. zamek przeznaczono na siedzibę Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.

W latach 90. XX w. przeprowadzono prace zabezpieczające wzgórze zamkowe i uporządkowano dziedziniec, a w 2001 r. wyremontowano mur oporowy od strony płdn - wsch.

W latach 2002 - 2005 wykonano remont i modernizację dachu i poddasza zamkowego, odrestaurowano basztę południową i salę rycerską.

Galeria - Zamek w Sandomierzu

Od frontu (strona wschodnia)

Dziedziniec.

Widok na ulicę Mariacką i katedrę.

Widok na Wisłę i Bulwar Marszałka Piłsudskiego.

Ulica Zamkowa w dół...

... i w górę. Widok na ścianę zachodnią.

Wygląd z lat 30-tych XX wieku. W takim kształcie budynek przetrwał do remontu w drugiej połowie XX wieku.

Pomieszczenia zamkowe.

Pozostałości z dawnego wyposażenia zamku.

Ekspozycja Muzeum Okręgowego mającego siedzibę w zamku.