zabytki architektury

Kościół w Białogonie powstał staraniem lokalnej społeczności. Komitet budowy kaplicy powstał w 1916 roku z inicjatywy właściciela białogońskich zakładów metalowych. Budowa kościoła rozpoczęła się w 1917 roku w centrum osiedla robotniczego, a zakończyła w roku następnym. Parafię erygował bp August Łosiński 17 kwietnia 1918 roku. Projekt kościoła nawiązujący do stylu zakopiańskiego, choć noszący w planie wyraźne ślady typowego dla Kielc układu funkcjonalnego drewnianych kaplic wykonał „architekt fabryczny" Mateusz Galas.

Pierwszy drewniany zamek w Bodzentynie został zbudowany przez założyciela miasta, biskupa Bodzęta. Zamek drewniany szybko uległ zniszczeniu, a w jego miejsce został zbudowany murowany zamek gotycki, który stanowił lokalną rezydencję biskupów krakowskich. Zamek ten został zbudowany przed rokiem 1380 przez biskupa Floriana z Morska. 

Dwór obronny usytuowany na zboczu pasma górskiego Grząby Bolmińskie, wybudowany na przełomie XVI i XVII wieku w stylu renesansowym. W wieku XVII rozbudowany o kolisty występ od strony południowej oraz dodatkowe pomieszczenia po stronie północnej. W XIX wieku przebudowano fasadę północną na styl klasycystyczny, a w owalnym występie powstały pokoje w miejsce klatki schodowej. Na elewacjach zachowały się częściowo obramowania okien...

Renesansowa kamienica wybudowana w 1570 roku, której pierwszymi właścicielami byli Walenty Września z żoną Anną z Niemczów. Trzykondygnacyjny budynek złożony z piwnicy, parteru i poddasza. Piwnica ze sklepieniem kolebkowym pełni dziś funkcję izby muzealnej Pana Wołodyjowskiego. Na parterze znajduje się przelotowa sień, którą można wjechać na niewielki dziedziniec. Z sieni wchodzimy przez kamienny portal do tzw. Sali Wielki...

Zabytkowa chałupa zlokalizowana u podnóża Pasma Łysogórskiego została wybudowana około 1820 roku. Chałupa wybudowana w stylu charakterystycznym dla wsi świętokrzyskich - drewniany budynek mieszkalny z wejściem od frontu oraz podwórza. Posiada trzy pomieszczenia: sień, izbę oraz komorę. Chałupa zbudowana z belek jodłowych z dachem czterospadowym pokrytym gontem drewnianym. Wnętrze i wyposażenie chałupy charakterystyczne dla średniozamożnej rodziny chłopskiej z przełomu XIX i XX wieku. 

Osiedle robotnicze wybudowane na początku XX wieku, dla pracowników kopalni "Giesche" (od 1946 r. "Wieczorek"), według projektu Georga i Emila Zillmannów na zlecenie spółki Georg von Giesches Erben. Osiedle składa się z zespołu dziewięciu ceglanych bloków zabudowy mieszkaniowej posiadających zróżnicowane detale architektoniczne, nad którym dominuje neobarokowy kościół św. Anny...

Budowę dworca rozpoczęto w roku 1975, a zakończono w lipcu 1984 roku, w czterdziestą rocznicę PRL. Dworzec znajduje się w centrum Kielc nieopodal dworca PKP. Budynek dworca ma kształt rotundy uwieńczonej kopułą. Konstrukcję podtrzymują przypory przypominające pajęcze nogi. Dworzec otoczony jest wiatą o średnicy 80 m, pod która znajdują się perony dla autobusów. Ruch kołowy odbywa się wokół peronów...

Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach został wybudowany w pierwszej połowie XVII wieku i jest jednym z najlepiej zachowanych pałaców w tego okresu w Polsce. Rezydencja budowana była w latach 1637-1644, a fundatorem pałacu był Jakub Zadzik, podkanclerzy i kanclerz wielki koronny, biskup chełmiński, a od 1635 r. krakowski. Główna cześć pałacu ma postać dwukondygnacyjnego budynku...

Historia Pałacu w Kurozwękach zaczęła się w drugiej połowie XIV wieku, kiedy to staraniem Dobiesława z Chodowa zbudowano przy brzegu rzeki Czarnej, zamek w postaci kamiennego muru z drewnianą zabudową wewnętrzną. Wkrótce w południowej części dziedzińca, dobudowano czworoboczną, czterokondygnacyjną wieżę, która pełniła funkcję strażniczo-mieszkalną. 

Pierwsze podziemne korytarze powstały prawdopodobnie już w XIII wieku. Pod rynkiem, domami i ulicami zostało wydrążonych wiele korytarzy do głębokości 15 m, z czego powstało 3 piętra piwnic. Przeznaczeniem piwnic były magazyny na towary składowane tam przez opatowskich kupców. Spełniały też rolę obronną w czasie licznych wojen. Również podczas II Wojny Światowej, podziemia stanowiły schronienie dla żołnierzy AK.

Budynek z przełomu XVIII i XIX w. na ul. Piłsudskiego. Jego fronton przyozdobiony jest portalem z herbem Jastrzębiec pochodzącym z rozebranego zamku. Na portalu wyryto napis: "FERD. MAR DE MIROW CAP. GROD". 

Brama Opatowska - gotycka brama wjazdowa do miasta wzniesiona w XIV w z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. W systemie gotyckich murów obronnych miasta były 4 bramy - Opatowska i nie zachowane - Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, z których zachowała się Dominikańska zwana 'Uchem Igielnym", a także 21 baszt obronnych. Na północnej elewacji bramy istnieje oryginalna prowadnica, po której opuszczano kratę zamykającą wjazd do miasta... 

Barokowa dzwonnica przy Bazylice Katedralnej p.w. NNMP w Sandomierzu została zbudowana w pierwszej połowie XVIII wieku. Budowę rozpoczęto w 1737 roku, ukończono zaś w roku 1741. W latach 1759-60 dzwonnica została pokryta blachą miedzianą. Podczas remontu w 1889 roku wymieniono więźbę dachową i pokryto nową blachą miedzianą. Wymieniono też schody prowadzące do dzwonów...

Ucho Igielne zwane też Furtą Dominikańską to jedna z dwóch dawnych furt miejskich wzniesionych wraz z murami i bramami w połowie XIV wieku. Przy furcie odsłonięty przekrój muru obronnego z gankiem straży i przedprogiem. Nazwa ucho igielne pochodzi od charakterystycznego kształtu furty. Dawniej furta służyła zakonnikom do komunikacji z braćmi zamieszkującymi klasztor znajdujący się poza murami miasta... 

Kościół p.w. Świętego Jakuba Apostoła jest najstarszym zachowanym kościołem w Sandomierzu. Jednocześnie jest jedną z pierwszych w Polsce i Europie budowlą wzniesioną z cegły. Według kronikarza Jana Długosza kościół został ufundowany pod koniec XII wieku przez księżnę Adelajdę, która został w nim pochowana w 1911 roku. W 1226 roku został sprowadzony do Sandomierza zakon...

Kościół p.w. św. Michała Archanioła (dawniej PP. Benedyktynek) został zbudowany w latach 1686 - 1692 według projektu architekta zamojskiego Jana Michała Linka, staraniem ksieni Justyny Skarszewskiej. Konsekrowany w roku 1692 przez biskupa krakowskiego Jana Małachowskiego. W roku 1903 budynki klasztorne łącznie z Kościołem przejęło Wyższe Seminarium Duchowne.

Podziemna Trasa Turystyczna jest jedną z bardziej znanych atrakcji Sandomierza. Trasa powstała z połączenia piwnic osmu kamienic. W okresie od XIII do XVII wieku, wielopoziomowe piwnice służyły kupcom jako magazyny do przechowywania towarów. Według legend system piwnic i korytarzy jest bardzo rozległy - ciągnie się do okolicznych wsi, a nawet pod dnem Wisły do zamku w Baranowie Sandomierskim. 

Sandomierz jest jednym z najpiękniejszych i najstarszych miast Polski, którego wiek ocenia się na około 1000 lat. Miasto założone zostało na wysokim, łatwym do obrony brzegu Wisły, która zapewniała ochronę oraz dostęp do szlaku transportowego. W pobliżu przecinały się szlaki handlowe co miało duży wpływ na szybki rozwój miasta. W miejscu obecnego zamku powstał drewniany gród książęcy, a wokół niego powstawały osady ludzkie...

W XI w. na wzgórzu oblanym wodami Wisły został usytuowany drewniany zamek grodowy. W 1138 r. na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego Sandomierz stał się stolicą księstwa dzielnicowego a zamek awansował na stałą rezydencję książęcą zamieszkiwaną m.in. przez Henryka Sandomierskiego, Kazimierza Sprawiedliwego, Leszka Białego, Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego, oraz kobiety z kręgu sandomierskich Piastów: Helenę, Grzymisławę, Salomee, Kingę i Gryfinę. 

Najstarszy budynek mieszkalny w mieście. Budowany w latach 1836 - 1842 jako element tzw. Osiedla Hutniczego. Osiedle składało się z 26 takich domów. Inwestycją kierował inż. Jan Łęski. Murowany parterowy budynek składa się z trzech pomieszczeń: izby (tzw. stancji), komory i sionki oraz wtórnie przybudowanego pomieszczenia gospodarczego.